Dişi bir köpek balığının, tek başına bir yavru dünyaya getirmesi oldukça garip öyle değil mi? Yani burada herhangi bir erkek köpek balığı ile bir temas yok. Hatta bu balık, 3 yıldır erkek bir balık ile yan yana bile gelmemiş.

Peki böyle bir şey nasıl mümkün oluyor? Dişi köpek balıkları, erkekler olmadan nasıl üreyebiliyor?

Bilmediğimiz bir üreme şekli mi var?

Bilim insanları dişi köpek balıkları ile dolu Shreveport Akvaryumunda, yeni doğmuş bir yavru ile karşılaşıyor.

.via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }

Ayrıca araştırmacılar, doğumdan 8 ay önce bırakılan yumurtanın hangi köpek balığına ait olduğundan da bir türlü emin olamıyor. Ancak bu olaydaki en büyük bilmece, akvaryumdaki tüm köpek balıklarının dişi olması. Yani erkek yok. Peki bu doğum nasıl gerçekleşiyor?

Çoğumuzun bildiği gibi hayvanlar âleminde, iki ana üreme türü var. Eşeyli ve eşeysiz üreme. Eşeyli üreme, biri erkek diğeri dişi olmak üzere iki ebeveynden gelen genetiğin döllenmesi yoluyla birleştirilmesi. 

Yani bu yolla, her iki ebeveynin DNA’sının bir karışımına sahip yavrular dünyaya geliyor. Ayrıca bu şekilde türlerin, genetik çeşitliliği de artıyor.

Fakat bunun tam zıttı olan eşeysiz üreme sadece bir ebeveynin varlığını gerektiriyor ve genetik olarak aynı yavrular ortaya çıkıyor. 

Aslında bu yöntem; deniz yıldızları, bakteriler ve bazı sürüngenler gibi daha basit organizmalarda daha yaygın. Ek olarak popülasyonlar, bu üreme yoluyla çok daha hızlı bir şekilde büyüyor. Fakat genetik çeşitliliğin fazla olduğunu söylemek çok da mümkün değil.

Araştırmacılar ise Shreveport Akvaryumunda dünyaya gelen yavruya ait iki olasılık sunuyor. İlki yavruyu doğuran köpek balığının, spermi yıllarca saklamasıyla ortaya çıkabilecek gecikmiş eşeyli üreme.

Aslında bu tarz bir üreme sistemi mümkün çünkü dişi köpek balıkları, bir erkeğin bıraktığı spermi depolayabilen ovidukal bezlere sahipler. Ayrıca bu bir bakıma faydalı bir üreme şekli de. 

Çünkü dünyaya gelen köpek balıkları yavrularının hayatta kalmaları için koşullar, her zaman elverişli olmuyor. Dişiler de koşullar elverişsiz olduğunda yumurtaların döllenmesini ve doğumun gecikmesini sağlayabiliyor. 

Olasılıklardan bir diğeri de partenogenez.

Partenogenez döllenmemiş bir yumurtanın, embriyoya dönüştüğü nadir bir eşeysiz üreme türü. Böceklerde, kabuklularda ve sürüngenlerde oldukça yaygın olsa da aslında köpek balıklarında oldukça nadir görülüyor.

Fakat şimdilerde Shreveport Akvaryumunda gerçekleşen doğumun gecikmiş döllenme yolu ile mi yoksa partenogenez sayesinde mi gerçekleştiği belirsizliğini koruyor. Özetle dişi köpek balıkları, herhangi bir erkeğe ihtiyaç duymadan bu iki yolla yavru dünyaya getirebiliyor. 

Köpek balıkları ile ilgili merak edebileceğiniz diğer içeriklerimiz: