Pandemiyle birlikte evden çalışan oranı artmıştı ancak pandemi azalmasına rağmen evden çalışan kişi sayısında çok azalma yaşanmadı. Çalışanların bir kısmı bu çalışma düzenini daha çok sevdiler. İşverenlerin bir kısmı da bu çalışma düzenini daha verimli buldular ve çalışanların bu şekilde devam etmesine izin verdiler.

Evden çalışmak, araştırmalara göre hepimizin ruh sağlığını etkiliyor ama aynı şekilde değil. Bunu etkileyen faktörler ise kişinin yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, çocuk sahibi olup olmadığı.

Evden çalışmak aile çatışmalarını azaltıyor olabilir.

Kişiye zamanını esnek bir şekilde kullanabilme, özgürce dilediği yerden çalışabilme, kısmi olarak özerklik sağlama gibi imkanlar sunduğu için çalışanlar tarafından çokça tercih edilmeye başlanan evden çalışma düzeni; ’yüksek düzeyde nitelik gerektiren ve el becerisine dayanmayan işlerde çalışan profesyonel meslek sahiplerinin herhangi bir iş ortamına bağlı kalmadığı çalışma düzeni’ olarak tanımlanabilir. 

Evden çalışmak, yalnız yaşayan ve işiyle günlük yaşamının net bir ayrımını koyabilen kişilerin ruh sağlığını olumlu etkiliyor. Bu çalışma düzeni, işe gitmek için harcanan zamandan da tasarruf sağlar. Zaman tasarrufu, aileyle geçirilen zamanı artırıyor. Bunun da aile çatışmalarının azalmasının nedeni olabileceği düşünülüyor.

Evden çalışmak sosyal ilişkileri azaltıyor olabilir.

Yapılan araştırmalarda şu özelliklere sahip kişilerin evden çalışınca ruh sağlıklarının olumsuz etkilendiği görüldü: genç ve tecrübesiz olmak, kadın olmak, okul öncesi dönemde çocuğu olmak, aileyle birlikte yaşamak.

• Genç ve tecrübesiz olunca işte geçirilen çalışma süresinin belirgin bir şekilde arttığı, kişinin günlük yaşamıyla işi arasında net ayrımlar koyamadığı fark edildi ve bunun kişinin ruh sağlığını olumsuz yönde etkilediği, kişiyi sürekli iş psikolojisine soktuğu görüldü.
• Kadınların, evden çalıştıklarında bir taraftan işi yetiştirme telaşı bir taraftan da ev işlerini bitirme endişesi duydukları araştırma sonuçlarından bir diğeriydi.
• Okul öncesi yaş grubundaki çocuğa sahip olmak da araştırmalara göre kişinin ruh sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Bunun nedeninin ise bu yaş grubunun yoğun ilgi istemesi ve ihtiyaçlarından dolayı çalışan ebeveynlerinin işi bölmek zorunda kalmaları olduğu düşünülüyor.

Tüm bunların yanında evden çalışmanın kişinin bir iş ortamında iş arkadaşlarıyla sosyalleşmesinin önüne geçtiği düşünülüyor. Yapılan araştırmaların bir kısmında, bu olumsuz bir özellik olarak görülürken diğerlerinde ise kişinin sosyal yaşamına daha çok zaman ayırabildiği yönünde olumlu bir özellik olarak da görüldü.

Psikologlardan, evden çalışanların ruh sağlığını olumlu yönde etkileyecek öneriler:

• Bir çalışma planı yapın ve bu planınıza sadık kalarak gününüzü tamamlayın.

• Beraber yaşadığınız kişilere o gün yapacaklarınızdan bahsedin ve sınırlarınıza saygı duymasını sağlayın.

• Çalışacağınız saat aralıklarını belirleyin ve bunun dışında e-mail’lerinizi ve iş ile ilgili olan mesajlarınızı kontrol etmeyin. Kısacası iş ile ilgilenmeyin.

• İş arkadaşlarınızla olan iletişimi artırıp yalnızlık hissinden kurtulun.

• Sosyalleşmek için yeni yollar arayın.

Not: Yukarıda bulunan öneriler Amerikan Psikoloji Birliği’nde (American Psychological Association) bulunan psikologlar tarafından evden çalışanlara yönelik verilen önerilerilerden derlenmiştir.

Kaynaklar: American Psychological Association (APA), YÖK Tez Merkezi, Dergipark