Uçak kazalarına özellikle içinde bulunduğumuz son dönemde epey aşina olduk. Pilotların hataları, teknik arızalar, hava kontrolündeki yanlış iletişim gibi bazı problemler, çeşitli kazaları beraberinde getirebiliyor.

Bundan yaklaşık 23 yıl önce de Almanya’nın Überlingen şehri üzerinde uçan iki uçak, ölümcül bir faciaya tanık oldu. Uçakların içindeki herkes hayatını kaybetti ve bu taşıtlar artık kullanılamaz hâle geldi.

Peki tam olarak neler oldu? 

Her şey 1 Temmuz 2002 gecesi gerçekleşti.

Rusya’nın Moskova şehrinden İspanya’nın Barselona şehrine giden ve Bal Bashkirian Airlines’a ait Tupolev Tu-154 isimli uçak, 2 pilot ve 69 yolcu ile gökyüzünün semalarında süzülüyordu. Yüksekliği ise yaklaşık 36.000 feetti. 

Tesadüfen aynı dakikalar içinde bir DHL kargo şirketine ait Boeing 757 uçağı da aynı yönde seyrediyordu. Peki buna sebep olan neydi veya kimdi? Ne yazık ki bu hata, İsviçre’nin hava trafiğinden sorumlu Peter Nielsen’dan kaynaklanmıştı. 

Aslında Peter, o akşam birçok sistemi manuel olarak yönetmeye çalışıyordu ve kontrol odasında da tek başınaydı. Yani yanında fikir danışabileceği veya ona yardımcı olabilecek yetkili biri yoktu.

DHL uçağının pilotları, 1 Temmuz gecesi yakıt tasarrufu sağlamak istedikleri için 36.000 feete çıkma izni istedi.

Peter ise bu isteklerini kabul etti. Fakat aynı dakikalarda Tupolev Tu-154 uçağı da 36.000 feetteydi. Hava trafiği sorumlusu bir süre sonra iki uçağın aynı irtifalarda olduğunu fark etti ancak biraz geç kalmıştı. Büyük bir panik ile Tupolev Tu-154 uçağına acil bir şekilde alçalması gerektiğini iletti. 

Öte yandan aslında havacılıkta olası çapışmaları veya kazaları önlemek için TCAS (Trafik Çarpışma Önleme Sistemi) kullanılır.

Bu sistem eğer uçaklar birbirlerine tehlikeli derecede yaklaşırlarsa devreye girer ve hızlı bir şekilde pilotları uyarır. Olayın devamında ise Tupolev Tu-154’ün pilotları, sistemin yükselme talimatını değil, Peter’in alçalma talimatını uyguladı.

Ayrıca TCAS’ın talimatlarını duyan diğer uçağın pilotları da neredeyse aynı dakikalarda alçalmaya başladı ve tüm bu hatalar silsilesi, iki uçağın da havada kesişmesine sebep oldu.

Yani 1 Temmuz 2002 gecesi, Überlingen faciası yaşandı ve büyük bir patlama sesi duyuldu. Boeing 757’nin kuyruğu, Tupolev Tu-154’ün gövdesine girdi. İki uçak da havada parçalandı ve yerleşim yerleri yakınlarına düştüler.

Ne yazık ki uçaklardan sağ kurtulan tek bir insan bile olmadı.

Bu dehşet verici olaydan sonra ise uluslararası havacılık kuralları değişime uğradı. Artık hava trafik kontrol talimatları ile Trafik Çarpışma Önleme Sistemi eğer ki birbirine zıt düşerse, pilotlar sadece TCAS’ı dinlemek ve onun talimatlarına uymak zorunda olacak. 

Özetle küçük gibi görünen bir hata, birçok insanın ölümüne ve iki uçağın tamamen kullanılamaz hâle gelmesine sebep oldu. Fakat bu kaza, havacılık sektöründe güvenlik önlemlerinin artırılmasına ve bazı kuralların değişmesine de olanak sağladı. 

Uçak kazaları ile ilgili ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: