Hazırsak takvimlerimizi biraz geriye alıyoruz, çünkü bugün, 1918’de dünya tarihinde yaşanan en ölümcül grip salgınlarından birini ele alacağız: İspanyol gribi.

Dünyadaki herkes onu İspanyol gribi olarak bilse de aslında influenzanın bir çeşidiydi. Milyonlarca insanın ölümüne neden olan bu salgın, aslında İspanya’da ortaya çıkmamıştı.

Peki adı neden İspanyol gribi olarak kaldı?

Bu hikâyenin altında şaşırtıcı bir gerçek yatıyor.

Tıpkı bugünkü pandemi gibi tarihin dönüm noktası sayılabilecek senelerde de büyük bir pandemi yaşanmıştı. Tarihin en ölümcül salgınlarından kabul edilen bu gribin kökeni, aslına bakarsanız hâlâ tam olarak net değil.

O dönemler, I. Dünya Savaşı devam ediyordu. Dolayısıyla ülkeler savaşırken bir yandan da ortaya çıkan bu virüs, herkesi etkisi altına almaya müsaitti. Savaşa katılan ülkeler, savaşın seyrini olumsuz etkilememek adına salgınla ilgili haberleri sansürlemişlerdi.

Halk ise panik hâldeydi.

Daha fazla paniğe neden olmamak adına da salgın, olabildiğince küçük lanse edilmiş ve hastalıkla ilgili raporlar sınırlandırılmıştı. Tabii ülkeler panik hâldeyken bir de savaşa katılmayan bir ülke vardı: İspanya.

İspanya, savaşa katılmadığı için bu tür sansürlerden de etkilenmeyen tek ülkeydi. İspanyol basını, diğer ülkelerin aksine hastalığın yayıldığını ve ölüm oranlarını açıkça raporluyor, bu da diğer ülkelerde İspanyol gribinin çok daha yaygın olduğu ve büyük zararlar verdiği izlenimini yaratıyordu.

Salgın, sadece İspanya’da etkili olmamıştı.

İsminden dolayı yalnızca İspanya’da etkili olduğu ya da orada ortaya çıktığı tahmin edilse de aslında hastalık, dünya genelinde hızla yayılmıştı ve 50 milyon civarında insan bu salgından dolayı ölmüştü.

İspanya ise yalnızca sansürsüz, tarafsız bir basın duruşu sergilemişti. Aslına bakarsanız tüm dünya, bu salgını İspanyol basınından öğrendiği için adı da İspanya’nın üzerine kalmış oldu.

Salgının İspanya’da yayıldığına dair hiçbir bulgu yok.

Yıllar süren araştırmalar, İspanyol gribinin İspanya’dan dünyaya yayılmadığına kanaat getirdi. Aksine salgın, büyük bir olasılıkla Fransa, İngiltere ya da ABD gibi ülkelerden yayılmıştı.

Bu virüs, H1N1 tipi bir influenza virüsüydü. Tıpkı 2009’daki domuz gribi pandemisine de sebep olan H1N1 virüsüne benziyordu. Tabii 1918’deki çok daha ölümcüldü. Avrupa’da büyük bir yıkıma yol açan salgın, askerler arasında hızla yayılmıştı. Tıbbi altyapının yetersiz olması da can kaybını ekstra artıran bir durumdu.

Tıp tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir salgın olarak tarihe geçen İspanyol gribi, milyonlarca sağlıklı insanın ölümüne neden olan en büyük salgınların başında geliyor. Diliyoruz ki devamı gelmesin.

Diğer tarihi içeriklerimiz için: