Tıpkı sosyal medyada yapılan paylaşımlar gibi bilimsel dergilerde yayımlanan bazı araştırmalar da sahte veya hiçbir bilimsel karşılığı olmayan makaleler yayımlanabiliyor. Bu makalelerin yayımlandığı dergiler de bilim dünyasında ‘yağmacı dergi’ olarak tanımlanıyor.
Bugünse ne yazık ki dünya çapında neredeyse her ülkede görülen ve pek çok bilim insanının ün ve puan toplamak için izlediği bu yolun ne kadar tehlikeli olabileceğine dair olayla karşınızdayız. Bir araştırmacı, yağmacı dergilerde makale yayınlamanın ve belki de bu sayede profesörlük kazanmanın ne kadar kolay olabildiğini gözler önüne serdi.
Ulusal Tayvan Üniversitesi’nde entomoloji yardımcı doçenti olan bir araştırmacı, “Matan Schlomi” takma adıyla bir test gerçekleştirdi. Matan’ın amacı, akla gelecek en saçma araştırmalara imza atmak, en saçma referansları kullanmak ve bu araştırmaların yağmacı dergilerde yayınlanıp yayınlanmayacağını görmekti.
Matan, 2019 ve 2020 yıllarında işe koyuldu ve 2019’un aralık ayında ilk uydurma makalesini yayınlatmayı başardı. 2020 yılının mart ayındaysa çalışmasını genişletti ve iki farklı dergide daha iki farklı uydurma makale yayınlatmayı başardı. Bu makalelerin her biri de Pokémon evreninin bir şekilde yaşama ve biyolojiye bağlandığı makalelerdi.
“Yerliler, birkaç hayvanı aileleriyle yakın bir yerleşim içinde tutarlar, on kadar küçük çocuklar hayvancılık, avcılık, seçici yetiştirme ve hatta hayvanların ritüel kavgalar için eğitimi ile uğraşırlar. Özellikle biri, Ascofregata purin (Heveaceae: Tetrabalonoformes), ya da "Jigglypuff", peridomestiktir ve akustik biyologlar tarafından "rekabetçi şarkı", "yok olma şarkısı", "arkadaş bekçisi" […] gibi adlarla karakterize edilen birkaç şarkı ürettiği bilinmektedir.”
Cyllage Şehri de aslında Pokémon evrenindeki şehirlerden biriydi…
“Proto-onkogen Pokémon, tipik olarak kanserlerde aşırı eksprese edilir ve Pikachurin proteini retinadaki şerit sinapslarla ilişkilidir.”
Yukarıdaki üç örnekten anlayabileceğiniz üzere aslında bu dergiler, Matan’ın araştırmalarını yayınlamadan önce okumaya niyet bile etmediler. Hatta tamamını okumayı geçin, referansları bile okumadılar. Zira Matan, referanslarda da yaratıcı saçmalığından söz ettiriyordu, hatta referanslar bölümünde John Cena’nın ismine bile yer vermişti… Araştırmalardaki bazı örnek referanslar şu şekildeydi:
Akademik Ahlak Türkiye, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Pokémon proteinlerinin incelendiği araştırmayı yayımlayan Academia Publishing’in pek çok Türk akademisyenin de ‘araştırmalarına’ ev sahipliği yapıyordu. Üstelik dergi, Eğitim-Sen tarafından 2017 yılında “Yabancı dilde yayın yapacaklara dergi önerisi” olarak da paylaşılmıştı:
Tüm dünyada bilimin en temel sorunlarından birisi olan yağmacı dergiler hakkında Yükseköğretim Kurulu, resmî bir karara imza atmıştı. 10 Aralık 2021’de Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulu bir araya geldi ve aşağıdaki maddeleri uygun gördü:
YÖK’ün de referans aldığı WEB of Science’ın dışında yağmacı/şaibeli olarak değerlendirilen dergilere ve yayıncılara Beall’s List üzerinden de göz atabilirsiniz.
Yorumlar (0)