Düşüncelerimizin tuğlası olan kelimelerden ne kadar çok bilirsek zihnimizde o kadar renkli ve derin bir dünya kurabiliriz. Peki siz, kelime hazinenizi nasıl geliştiriyorsunuz?

Herkesin aklına gelen ilk şey, kitap okumak. Evet, bu da etkili bir yöntem ancak artık bilmeyen kalmadı. Eğer siz de kelime dağarcığınızı genişletmek istiyor ama klasik önerilerden sıkıldıysanız doğru yerdesiniz.

Kelimelerle sıkı fıkı olacağınız, ufkunuzu genişletecek taktikleri anlatıyoruz. Her biri denenmiş ve işe yarayan taktikler.

"Ters sözlük" kullanma yöntemini deneyin.

Sözlüğü sadece bilmediğiniz kelimelere bakmak için kullanıyorsanız artık bu yöntemi değiştirme zamanı geldi. Anlamını bilmediğiniz bir kelimenin eş anlamlarını, zıt anlamlarını veya aynı kökten türeten diğer kelimeleri de araştırmayı deneyin.

“Ongun, saadetli, bahtiyar, berhudar, hümayun, mesut” bunlar “mutlu” kelimesinin eş anlamları. Kaçını biliyordunuz?

Rastgele sözlük sayfası açın.

Hazır sözlük elinizdeyken eski ama etkili bu yöntemi de deneyin. Fiziksel bir sözlüğü rastgele açıp gözünüze çarpan 3 kelimeyi öğrenin ve o gün kullanın.

Şansınıza "zirzop" (Şımarık ve delice tavırlı, hareketlerinde ölçüsüz; hırtapoz, zırtapoz, zıpır) gibi eğlenceli bir kelime de çıkabilir! Aynı şeyi deyim/atasözleri için de yapabilirsiniz.

Eski şarkılar ve şiirlerle kelime avına çıkın.

Edebiyatın derinliklerine dalın! Eski Türkçe şarkıları, divan şiirlerini veya halk türkülerini dinleyip anlamadığınız kelimeleri not alın. Unutulmaya yüz tutmuş sözcükler, konuşmanıza zarafet de katabilir.

Jargonları araştırın.

Farklı meslek gruplarının kullandığı terimlere göz atın. Örneğin, tıpta "palpitasyon" (kalp çarpıntısı), hukukta "müteselsil" (zincirleme, birbirini takip eden) gibi kelimeler, genel kültürünüzü de artırır.

Yabancı dildeki kökenleri inceleyin.

Türkçeye Arapça, Farsça, Fransızca gibi dillerden geçmiş pek çok kelime var. İlim, telefon, motor gibi aklınıza gelen her kelimenin etimolojisini incelerken hem kelime hazineniz genişleyecek hem de bilginizi arttıracaksınız. Bu sayede kelimeler arasında bağlantı kurmayı da öğrenebilirsiniz.

"Kelime haritalama" tekniğini kullanın.

Bir ana kelimeyi (örneğin, "ışık") merkeze alıp onunla bağlantılı tüm kelimeleri (çerağ, parlak, aydınlık, ziya, şavk) bir kâğıda dallandırarak yazın. Bu görsel hafızayı da güçlendirir.

Günlük hayatta nadir kullanılan kelimeleri araştırın.

Her gün bir "nadir kelime" seçip o gün içinde en az 3 farklı cümlede kullanmaya çalışın. Örneğin, "tebdil" (değiştirme) kelimesini cümle içinde kullanabilirsiniz. Bu, kelimenin kalıcı olmasını sağlar.

“Soğulmak, kakımak, aşılanmak” kelimelerin varlığından haberiniz var mıydı? Hadi sözlüğe!

“Nasıl bulacağım ki bu kelimeleri?” diyorsanız sözlük karıştırabileceğiniz gibi Instagram’daki Türkçe ile ilgili paylaşım sayfalarını da takip ederek işinizi kolaylaştırabilirsiniz.

Kelime oyunları ve bulmacalar oynayın.

Scrabble, Kelime Avı gibi oyunlarla eğlenirken yeni kelimeler öğrenin. Özellikle çengel ve kare bulmacalar, az bilinen eş anlamlıları keşfetmek için mükemmel bir araç. Ancak her gün aynı gazetenin bulmacasını çözmek köreltebilir. Bu yüzden de alternatif arayın.

Sinema ve dizileri altyazılı izleyin.

Yabancı dizileri Türkçe altyazılı izlerken çeviride kullanılan farklı kelimeleri not edin. Bazen bir İngilizce kelimeye karşılık 3-4 Türkçe seçenek sunulduğunu göreceksiniz.

Aynı konuyu 5 farklı biçimde anlatın.

Örneğin “Dışarıda yağmur yağıyor.” gibi basit bir cümleyi alın. Sonra bunu romantik, akademik, mizahi, edebî ağızla anlatın. Dilin sınırlarını zorlayarak kelimelerinizi de genişleteceksiniz.

Sebep sonuç ilişkilerini kolayca kurmak, yeni fikir üretirken işinizi kolaylaştırmak, derin ve geniş düşünmek için siz de bu yöntemleri deneyerek kelimelerle aranızı iyi tutabilirsiniz.

Hadi o zaman yorumlara. Herkesi yeni, pek bilinmeyen bir kelimeyle bekliyoruz.

Bunları da incelemek isteyebilirsiniz: