Dinozorların nasıl bir ses çıkardığı, uzun yıllardır merak konusu ve bu konuda yapılan pek çok araştırma ile tahminler bulunuyor.

Kedi miyavlar, köpek havlar, yılan tıslar, kuş cikler… Özetle bütün hayvanlar ses çıkarır. Günümüzde yaşayan hayvanların nasıl sesler çıkardığını biliyoruz. Peki ya tarih öncesi hayvanlara ne demeli?

Neredeyse 250 milyon yıl önce bile gezegenimizde yaşayan dinozorlar, nasıl bir ses çıkarıyordu? Jurassic Park’taki gibi olmadığı kesin…

Dinozorlar, filmlerde duyduğumuz gibi sesler çıkarmıyor.

Filmlerde dinozorlara, hayal gücümüzle üretebileceğimiz özellikler atfediliyor, bunlardan biri de kükreme sesi. State Üniversitesinde Biyoloji Profesörü olan Philip Senter şöyle diyor:

“Hiçbir predatör, böylesine büyük sesler çıkarmaz. Aksine mümkün olduğunca sessiz davranırlar ki kolayca avlanabilsinler.”

Tabii filmlerde böyle olsaydı yeteri kadar etkileyici olmazdı. Bu yüzden mecburen, kendi yarattıkları sesleri kullanıyorlar. Örneğin Jurassic Park’taki T-Rex’in kükremesi; timsah hırıltısı ve kaplan küklemesinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştu.

Dinozorların nasıl ses çıkardığını hâlâ ‘tam olarak’ bilmiyoruz.

Dinozorlar yaklaşık 179 milyon yıl boyunca gezegene hükmetti ve bu süre zarfında muazzam bir dizi farklı şekil ve boyuta dönüştüler. Bazıları, bir kilogramın altında ve 60 cm uzunlığunda olan Albinykus gibi küçükken bazıları 72 ton kadar ağırlığa sahip olabilecek titanosaur "Patagotitan mayom" gibi karada yaşamış en büyük hayvanlar arasındaydı. İki ayak üzerinde koşan da vardı, dört ayak üzerinde koşan da. İşte tüm bu çeşitli vücut şekilleri, çeşitli sesler üretmelerine sebep oluyordu.

Birçok dinozorun gırtlak benzeri yapılara veya ses çıkarmalarına izin veren başka bir geçiş organına sahip olduğu düşünülüyor. Gırtlak, omurgalılarda hava akışını düzenleyen bir kapaktır. Pek çok bilim insanı, dinozorların bu kapağı kükreme için kullanmadığını, hayvanın yemek borusundan geçen havanın hırıltılar ve tıslamalar yapmak için kullanıldığını öne sürüyor.

Ayrıca muhtemelen kuşların soyundan geldiği grup olan “theropod” grubundan bazı dinozorlar, nefes borusunun tabanında oturan bir sirinkse sahip olabilir. Bu yapı, ötücü kuşların melodik notalar üretmesine izin verir.

Dinozorlarda bir sirinks olduğuna dair kanıtlar, 66 milyon ila 68 milyon yıl öncesine uzanıyor. Yani dinozorların öldüğü zamana oldukça yakın. Bu nedenle bilim insanları, dinozorların bu yapıya sahip olduğundan tam olarak emin değil.

Diğer dinozorlar başka ses yapılarına sahipti.

Bazı dinozorlar, soludukları havayı ses üretim sistemlerindeki boşluklara hapsetme yeteneğine sahip olduklarından sürüngenler veya özofagus keseleri olan kuşlar tarafından üretilenlere benzer mırıltı sesleri çıkarmış olabilecekler düşünülüyor. 

Ayrıca Lambeosaurus ve Parasaurolophus gibi hadrozorlar (geç Kretase döneminde yaşamış sorguçlu ve ördek gagalı kuş kalçalı dinozorları kapsayan bir familya), başlarının üstündeki tuhaf tepeler ve çıkıntılarla dikkat çekiyor. 

Bu yapılar, neredeyse tamamen burun kemiklerinden oluşan kafatasının içi boş genişlemeleriydi ve bilim insanları, bunların “korna sesleri” yapmak için kullanılmış olabileceğini düşünüyor.

Farklı dinozor cinslerinin nasıl ses çıkardığına dair tahminler aşağıdaki videodaki gibi:

İlginizi çekebilir: