Ülkemizde son yıllarda özel okullara artan bir ilgi var. Ebeveynler daha az kişilik sınıflarda daha iyi eğitim gibi gerekçelerle çocuklarını özel okula göndermek istiyorlar. 

Hatta bu öyle bir hâl aldı ki, çoğu senaryoda eğitimin kalitesinden ziyade ebeveynlerin ’kendi yeterliliklerini kanıtlamak zorunda oldukları’ bir konuya bile dönüştü. ’Biz çocuğumuzu özel okula gönderiyoruz, çünkü gönderebiliyoruz’... Çünkü çocukları için en iyisini isteyen ebeveynler, ’iyi eğitim’ için üzerlerinde böyle bir görünmez baskı hissediyor. Özel okula gönderememek, bir eksiklik, yetersizlik gibi hissettiriyor.

Ancak özel okul fiyatları, diğer pek çok şey gibi dudak uçuklatan seviyeye ulaşmış durumda. 200 bin TL’den 700 bin TL’ye kadar uzayıp giden rakamlar, ’sıradan’ bir ailenin karşılayabileceği rakamların çok çok üstünde

Geçtiğimiz gün Milli Eğitim Bakanlığı özel okullar için 2023-2024 yılının tavan zam oranını %65 olarak açıkladı. Bu da zaten yüksek olan özel okul fiyatlarını daha da yükseltti. Geçtiğimiz sene bu oran %36 seviyesindeydi.

Ancak çocuklarını özel okula gönderen velilerin daha büyük bir sorunu var. O da ’ek hizmetler’ adı altında kitap, kıyafet, yemek gibi ’hizmetler’ ve ’ihtiyaçlar’ için alınan ücretler. Velilerden gelen şikayetler, bu hizmetlerin %200’den daha fazla zamlandığına yönelik. 

• *Fiyatların ortalama nasıl bir çizgide olduğunu göstermek için ilkokul ücretlerini baz aldık, ancak pek çok okulda okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise fiyatları farklı. Kimi okullarda bu fark tüm sınıflar arasında bile olabiliyor.
• *%8 eğitim ücreti KDV’sini fiyatlara dahil ettik.
• *Yemek ücreti, kıyafet ücreti, servis ve kitap ücreti gibi ek kalemleri fiyatlara dahil etmedik.
• *Fiyatlar taksitli ve peşin olarak da değişebiliyor. Biz listede taksitli fiyatları baz aldık.
• *Kimi okullarda kampüsler arasında fiyat farkı mevcut. Fiyatını aldığımız kampüsü listede belirttik.

Ülkemizde ’açlık sınırı’ 2023 yılında 8.130 TL olmuş durumda... Yani asgari ücretten yaklaşık 370 TL aşağıda. Tek çocuklu bir aile aç kalma pahasına çocuğunu özel okula göndermek istese bile sizce aylık ne kadar kazanıyor olması gerekirdi?

Okullarda yemek, kitap, kıyafet ve servis masrafları oldukça değişken. Ancak biz ortalama bir hesaplama yapabilmek için aylık 5 bin TL gibi sabit bir gider olarak belirledik. Bu rakamı farklı okullardan aldığımız rakamların basit bir ortalaması olarak ekledik ve minimumda tuttuk...

Türkiye Cumhuriyeti’nde 2022 verilerine göre çalışanların %42’si asgari ücretli... Yani ülkenin %42’si, evde iki asgari ücretli çalışan olarak yaşıyor olsalar bile tek çocuklarını özel okula gönderemeyecekler.

Tabii ki zaten bir ailenin başka hiçbir gideri yokmuş gibi açlık sınırında yaşamayı kabul edip binlerce lirayı da okullara vermesini beklemek mantık dışı olurdu. Ancak açlık sınırında yaşamayı kabul etseler bile ellerine her ay ortalama 25 - 30 bin TL geçmesi gerekmesi oldukça can sıkıcı. 

Ancak günümüz koşulları, aileleri özel okullara iterken sırtlarına ise üstlenmesi büyük bir yük koyuyor. Çocuklar ve aileler arasında sosyal sınıf farklılıklarını derinleştiriyor, üniversiteden çalışma hayatına kadar her alanda kapanması imkansız bir fırsat eşitsizliği oluşturuyor. Umuyoruz ki böylesine büyük bir toplumsal sorun, geleceğimize de taşınmadan makul çözümlerle ortadan kaldırılabilir...