Yemek yaparken elimizi kesince ya da ufacık bir kâğıdın parmağımıza bir kesik bırakınca yaşadığımız acıyı tarif edemeyiz. Üstelik düz kesiklerin, dalgalı kesiklere göre daha fazla can yaktığı da biliniyor.

Peki neden cildimizdeki düz kesikler, diğer yaralara göre oldukça geç iyileşir? Hatta bazıları bizimle bile kalır?

Cildinizde eğer bir türlü geçmeyen düz bir kesik yarası varsa ne demek istediğimizi daha iyi anlayacaksınız.

Cerrahi operasyon ya da bir kaza sonucu cildimizde oluşan yaraların iyileşme süresi, her zaman aynı olmuyor.

Kimisinin iyileşme süresi uzunken kimisi birkaç hafta içerisinde hiçbir iz bırakmadan geçebiliyor. Bu değişkenliğe sebep olan şey de hücresel mekanizmalardır. Nanyang Teknoloji Üniversitesi, bu konuyla ilgili bir araştırma gerçekleştirdi ve kesik şeklinin hücre hareketlerini etkilediği sonucuna vardı.

Kavisli ya da dalgalı kesik hücrelerinin hareketleri daha az kısıtlanmış oluyor. Dolayısıyla bu da yara iyileşme sürecini hızlandırıyor.

Düz kesikler, daha derine nüfuz edebiliyor.

Derimizin derinine nüfuz etmesi demek, yüzeyin altındaki dokulara zarar vermesi demektir. Bu da iyileşme sürecinin yavaşlaması anlamına geliyor. Vücudumuzun en dış katmanını oluşturan epitel doku, derimizi koruyan ve yaraları hızla onaran dinamik bir yapıdır. Ancak bu süreç, yaranın şekline ve boyutuna bağlı olarak değişkenlik gösteriyor.

Epitel hücrelere benzer özellikler sergilediği için kullanılan MDCK hücreleri üzerinde epitel dokunun yara iyileştirme durumu incelendi. Deneyde düz kesik hücrelerin, kesik kenarlarına paralel bir şekilde hareket ettiği gözlemlendi. Bu durum, hücrelerin yara boşluğunu hızla kapatmak için gereken "köprüleme" adımını başlatmasını engelliyordu. Çünkü paralel hareket, karşı kenara ulaşmak yerine hücreleri âdeta bir bant üzerinde ilerletiyordu.

Sonucunda düz kesiklerdeki hücreler, boşluğu kapatacak bir koordinasyon sağlayamadı.

Dalgalı kesiklerde ise hücrelerin davranışı tamamen farklıydı. Kesiklerin eğimli yapısı, hücrelerin girdap benzeri hareketlerle birbirini çekmesine ve yaranın iki yakası arasında hızla köprü kurmasını sağlamıştı. Bu köprüleme süreci, "yeniden epitelizasyon" olarak adlandırılan ve dokunun boşluğu kapatmasını sağlayan önemli bir aşamaydı.

Dalgalı kesiklerdeki hücrelerin maruz kaldığı mekanik stres, iyileşmeyi tetikleyen bir faktör olarak öne çıkıyordu. Stres, hücreler arası iletişimi artırarak kolektif hareketi hızlandırmış gibi görünüyor.

Yaralarla ilgili diğer içeriklerimiz: